Kiêng cữ sau sinh có cần thiết? Hiểu đúng để đảm bảo sữa mẹ đủ chất

Vai trò của cơ thể mẹ trong việc duy trì dưỡng chất ổn định cho sữa mẹ

Dự trữ năng lượng của mẹ đóng vai trò gì?

• Khi mẹ không ăn đủ chất bột đường hoặc chất béo, cơ thể sẽ sử dụng mỡ dự trữ để chuyển hóa thành glucose và axit béo – nguồn năng lượng tối ưu cho bé.
• Khi mẹ bổ sung nhiều chất béo từ thực phẩm, lượng axit béo trong sữa mẹ không tăng lên, nhưng thành phần axit béo sẽ thay đổi (axit béo từ động vật, thực vật…).
• Chất béo trong sữa mẹ được tổng hợp từ mô mỡ của mẹ, có lợi hơn so với chất béo trung bình trong sữa công thức.

Canxi trong sữa mẹ đến từ đâu?

• Canxi trong sữa mẹ chủ yếu được lấy từ xương mẹ, sau đó chuyển hóa thành dạng dễ hấp thu nhất cho bé.
• Hàm lượng canxi trong sữa mẹ luôn ổn định dù mẹ có ăn ít thực phẩm chứa canxi hay không.

Protein và sắt trong sữa mẹ từ đâu?

• Protein được lấy từ mô cơ của mẹ nếu mẹ không ăn đủ thực phẩm giàu đạm.
• Sắt trong sữa mẹ được lấy từ máu mẹ để đảm bảo bé không bị thiếu máu.

Sữa mẹ thay đổi như thế nào trong mỗi cữ bú?

• Khi bé mới bắt đầu bú, sữa mẹ có nhiều nước, giúp bé giải khát.
• Sau đó, tuyến vú sẽ chuyển dần chất béo từ mỡ dự trữ của mẹ vào sữa, nên sữa cuối cữ sẽ béo hơn.
• Nếu bé bú cạn sữa trong bầu ngực, sữa cuối sẽ giàu năng lượng hơn, giúp bé no lâu và tăng cân tốt hơn.

Lưu ý quan trọng:

• Sữa mẹ không có màu sắc cố định như sữa công thức, không thể đánh giá chất lượng sữa chỉ dựa vào màu sắc hay độ đặc.
• Sữa béo ít hay nhiều không quyết định toàn bộ giá trị dinh dưỡng của sữa mẹ.

Tham khảo: Dịch vụ thông tắc tia sữa tại nhà

Sữa mẹ mất chất – Sự thật hay quan niệm sai lầm?

• Khi bé càng lớn, bé càng hiếu động, thức nhiều, vận động nhiều hơn, tiêu hao nhiều năng lượng hơn.
• Trẻ sơ sinh trong những tháng đầu tăng cân nhanh vì chủ yếu chỉ ăn và ngủ.
• Khi bé bắt đầu phát triển nhận thức, khả năng giao tiếp và kỹ năng vận động, tốc độ tăng cân sẽ chậm lại.

Nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng:

• Bổ sung vitamin và khoáng chất vào sữa mẹ (đặc biệt là các chất phụ thuộc vào dinh dưỡng như vitamin A, D, C, B…).
• Đảm bảo cơ thể khỏe mạnh, tránh thiếu hụt canxi, thiếu máu, suy dinh dưỡng khi nuôi con.
• Duy trì tinh thần thoải mái, giúp cơ chế sản xuất sữa hoạt động tốt nhất.

Tham khảo: Dịch vụ chăm sóc mẹ và bé sau sinh

Quan niệm kiêng cữ sau sinh trong cộng đồng Việt Nam – Liệu có cần thiết?

• Mẹ Ấn Độ vẫn ăn cà ri cay khi cho con bú.
• Mẹ Nhật Bản vẫn ăn cá sống bình thường.
• Trong khi đó, mẹ Việt Nam thường bị áp đặt chế độ kiêng cữ nghiêm ngặt, gây căng thẳng không cần thiết.

Thực tế đời sống hiện tại:

Những điều mẹ cần tránh:

• Không sử dụng thuốc lợi sữa không rõ nguồn gốc.
• Không tự ý kiêng cữ quá mức khiến cơ thể suy nhược.
• Không ép mình ăn những món không hợp khẩu vị chỉ vì "lợi sữa".

Tham khảo: Dịch vụ tắm bé sơ sinh tại nhà

Chế độ dinh dưỡng lý tưởng cho mẹ sau sinh

• Trung bình mẹ cần thêm 500 kcal/ngày so với bình thường.
• Tuy nhiên, nếu mẹ có nhiều mỡ dự trữ từ thai kỳ, mẹ không cần ăn quá nhiều mà vẫn đảm bảo sữa đủ chất.

Nguyên tắc dinh dưỡng quan trọng:

• Ăn đa dạng thực phẩm để bổ sung vitamin & khoáng chất vào sữa mẹ.
• Bổ sung đủ protein, chất béo, tinh bột, canxi để cơ thể không bị suy kiệt.
• Uống đủ nước (3 lít/ngày) để duy trì nguồn sữa dồi dào.

Thực phẩm mẹ nên ưu tiên:

• Vitamin & khoáng chất: Rau xanh, trái cây, ngũ cốc, các loại hạt.
• Protein & canxi: Sữa, thịt cá, trứng, hải sản.
• Chất béo tốt: Dầu oliu, hạt óc chó, hạnh nhân.

Những thực phẩm mẹ nên tránh:

• Rượu, bia, cà phê, thuốc lá.
• Một số loại thảo dược có thể làm giảm sữa như ngải đắng, bạc hà cay, hoa nhài.
• Các món ăn quá cay nóng hoặc có thể gây dị ứng cho bé.

Kết luận:

• Chế độ ăn của mẹ có ảnh hưởng đến sữa mẹ, nhưng không cần phải kiêng khem khắc nghiệt hay ăn uống quá mức.
• Hãy lắng nghe cơ thể, ăn uống lành mạnh và duy trì tinh thần thoải mái để nuôi con bằng sữa mẹ một cách tốt nhất!

Tiếp theo: Cách chăm sóc bầu vú mẹ khi mang thai và sau khi sinh.